Jdi na obsah Jdi na menu
 


Interlingua de IALA in reglas (dont confuse with an interlingua of the DLT project)

§1

Le LITTERAS usate es le vinti-sex litteras conventional del alphabeto roman. Il ha nulle signos e symbolos extra pro indicar le accento e le pronunciation.

§2

Le NORMA DE PRONUNCIATION es "continental." Le valores de sono del varie litteras es fluide intra limites de typo. Illos pote esser naturalmente influentiate per sonos proxime como etiam per habitos native de parlatores individual. Per exemplo, le sono de -u – describite in le expression "como -u in anglese {plural}" – esserea justemente pronunciate como -oo in anglese {good} o {loom}, sed non como -u in anglese {stutter} o in le francese {lune}.

§3

On debe guardar se del tendentia de parlatores anglese a obscurar vocales sin accento, facente los omnes sonar como -a in anglese {China}. Isto se applica particularmente al -e final. Nulle sono, final o altere, con o sin accento, debe esser pronunciate indistinctemente.

§4

Le pronunciation anglese normal concorda con illo usate in le Interlingua pro le litteras -b, -d, -f, -k, -l, -m, -n, -p, -ph, -qu, -v, -w, e -z. Le litteras remanente es coperite per le regulas e observationes sequente:

a – es sempre pronunciate como -a in anglese {father};

c – ante -e, -i, -y es pronunciate como -ts in anglese {hats} (o, optionalmente, como -c in anglese {city}); alteremente como -c in anglese {cats}; -ch como -ch in anglese {echo}, {chrome};

e – sempre como -e in anglese {met} o, melior, como in francese {risqué};

g – como -g in anglese {good};

h – como in anglese (o, optionalmente, silente); post -r e -t, mute;

i – normalmente como -i in anglese {machine}; quando non accentuate ante un vocal, como -i in anglese {onion} o {phobia}; p.ex. bile, biliose, varie;

j – como -z in anglese {azure} (o, optionalmente, como -g in anglese {gem} o como -y in {yes});

o – sempre como -o in anglese {obey};

r – como -rr in anglese {merry} o, melior, como -r in espaniol {caro};

s – como -s in anglese {stay}; inter vocales, le mesme (o, optionalmente, como -s in anglese {these}); p.ex. sparse, abstruse, accusativo;

t – como in anglese; -ti ante vocales, a minus que accentuate o precedite per -s, como -tsy in anglese {he gets you} (o, optionalmente, como -sy in anglese {we pass you} o como -ty in anglese {we let you}); p.ex. actor, garantia, question, sed action, reverentia;

u – normalmente como -u in anglese {plural}; quando non accentuate ante un vocal, como -u in anglese {persuade} o {superfluous}; p.ex. plural, persuader, superflue;

x – como -x in anglese {fox}; inter vocales, le mesme (o, optionalmente, como -x in anglese {exact});

y – non accentuate ante vocales, como -y in anglese {yes}; alteremente como -i in anglese {machine}; p.ex. Yugoslavia, typo.

§5

In DIPHTHONGOS le vocales retene lor valores de sono independente. Le diphthongo -ai es pronunciate como in germano {kaiser}, -au como in germano {kraut}. Le -e e -i accentuate es separate per un pausa syllabic ab un -a, -e, -o sequente; p.ex. mie, io, spondeo, via, bastardia. Non accentuate -i e -u se transforma in semiconsonantes ante un vocal sequente; p.ex. Bulgaria, filatorio, persuader.

§6

CONSONANTES DUPLE se fusiona in pronunciation. Le consonante duple -ss es sempre silente como -ss in anglese {miss}. Le sonos de -g e -k assimila un -n precedente como in anglese. Nota que le consonante duple -cc es scribite -c al fin de un parola (siccar sed sic).

§7

Pronunciationes deviante de iste normas es indicate in le Interlingua-English Dictionary per un systema de rescriber in le qual le litteras ha le mesme valores de sono como in Interlingua. Le digrapho -ch representa frequentemente le sono de -sh in anglese {English} e es rescribite como -sh; p.ex. choc (sh-). Le combination -gi sovente representa le sono de -z in anglese {azure} e es rescribite como -j; p.ex. avantagiose (-ajo-). Le -g simple ha iste sono e ergo es rescribite assi in le suffixo -age; p.ex. avantage (-aje).

§8

Pro cambios orthographic in derivation, vide §137.

§9

"VOCABULOS HOSPITE" non-assimilate, i.e. parolas foranee o prestate le quales es identificate in le Interlingua-English Dictionary quanto a lor origine, retene le pronunciation e orthographia del lingua original. Le signos diacritic original es omittite quando le orthographia simplificate resultante suffice pro suggerer le pronunciation intendite; p.ex. defaite pro francese {défaite}, sed kümmel como in germano.

§10

Le ACCENTO principal es normalmente super le vocal ante le ultime consonante. Le desinentia plural non cambia le accento original del parola. Adjectivos e substantivos con desinentias in -le, -ne, e -re precedite per un vocal ha le accento super le tertie syllaba ab le fin; p.ex. frágile, órdine, témpore. In parolas formate con le suffixos -ic, -ica, -ico, -ide, -ido, -ula, e -ulo le accento cade super le syllaba que precede le suffixo. Le suffixos -ific e -ifico es accentuate super le prime -i.

Deviationes ab iste systema de accento es coperite in le Interlingua-English Dictionary per rescriber con signos de accento. Le majoritate de iste deviationes pote esser coperite per regulas descriptive additional. Per exemplo, le suffixos -issim, -esim, -ifer, e -olog es accentuate super le prime vocal. Le suffixos -ia e -eria, in tanto que illos corresponde al anglese {-y} e {-ery}, es accentuate super le vocal -i; etc.

Nota: Parolas sin un consonante o sin un vocal ante le ultime consonante es accentuate per necessitate super le prime vocal; p.ex. ío, vía, e certe formas de tempore presente, como strúe, créa, etc. Sed cónstrue, prócrea, etc. e etiam dimínue, substítue, etc. seque le regula standard e ha le accento super le vocal ante le ultime consonante.

§11

Le importantia de regularitate del accentuation non debe esser exaggerate. Le effortio involvite in acquirer un accentuation non-familiar pro un parola alteremente familiar pare sovente exaggerate. Isto, naturalmente, non implica que parolas de Interlingua pote esser accentuate completemente al hasardo, sed que un parola como kilometro remane le mesme parola international si habitos native causa que un parlator lo accentua super le secunde o super le tertie syllaba.

§12

Habitos native pote equalmente esser permittite prevaler in questiones de INTONATION, DURATION DE SONOS, e simile. Es suggerite, nonobstante, que le sequentia de un vocal final e un vocal initial, ambes non accentuate e non separate per un pausa in intonation, es pronunciate como un syllaba combinate glissante; p.ex. le alte Ural, quasi como si illo habeva le quatro syllabas le-ál-teu-rál.

§13

Le SYLLABATION seque le pronunciation. Consonantes singule, excepte -x, pertine al syllaba sequente. Gruppos de consonantes es dividite, sed -l e -r non debe esser separate de precedente -b, -c, -ch, -f, -g, -p, -ph, -t, -th, e -v. Le combinationes -qu, -gu, e -su se comporta como consonantes singule.

§14

Le USO DE MAJUSCULAS differe del usage anglese in que intra le phrase majusculas initial occurre exclusivemente con nomines proprie, sed non con derivatos de illos.

In Francia le franceses parla francese ab le initio de lor vita.
Le piscatores del Mar Morte cape haringos salate.
Le ver stilo shakespearean se trova solmente in Shakespeare.

Proque terminos sacre, nomines del ferias religiose e altere, designationes de movimentos, eras, doctrinas, etc. poterea esser considerate como nomines proprie o commun, illos es scribite con majuscula o non, dependente del signification intendite.

Le romanticismo de Hollywood es subinde insipide.
Le philosophia del Romanticismo cerca le reunion de scientia
e religion.

§15

Le regulas sequente de ORTHOGRAPHIA COLLATERAL, non observate in le Interlingua-English Dictionary, forni un systema simplificate de position equal a illo que es describite in le paragraphos precedente. Tote le punctos non specificamente coperite infra debe esser retenite inalterate; assi per exemplo le tractamento del vocabulos hospite non-assimilate cuje orthographia remane como usate in le Interlingua-English Dictionary.

(a) Litteras duple que representa un consonante singule es simplificate con le exception de -ss. Nota que le gruppo -cc ante -e, -i, e -y non representa un consonante singule; p.ex. eclesia, aliterar, aducer, interogar (pro ecclesia, alliterar, adducer, interrogar); sed massa, transsubstantiation, accidente.

(b) Le vocal -y es reimplaciate per -i; p.ex. tirano (pro tyranno). Le semiconsonante -y remane inalterate; p.ex. yak.

(c) Le digrapho -ph es reimplaciate per -f; p.ex. fonetic, emfatic (pro phonetic, emphatic).

(d) Le digrapho -ch, representante le sono -k, es retenite solo ante -e e -i. In altere partes illo es reimplaciate per -c. P.ex. cloric (pro chloric), Cristo (pro Christo) sed chimeric.

(e) Le -h silente post -r e -t es omittite; p.ex. retoric (pro rhetoric), patetic (pro pathetic).

(f) Le littera -j reimplacia -g e -gi pro representar le sono de -z in anglese {azure}; p.ex. sajo (pro sagio).

(g) Le suffixo -age (etiam le gruppo sonic -age al fin de un parola ubi illo non es un suffixo) es reimplaciate per le forma -aje; p.ex. saje, coraje (pro sage, corage). Le suffixo -isar es reimplaciate per le forma -izar. Su derivatos es equalmente scribite per -z. P.ex. civilizar, civilization (pro civilisar, civilisation).

(h) Le -e final es omittite post -t precedite per un vocal excepte in parolas que ha le accento super le tertie syllaba ab le fin; p.ex. animat, brevitat (pro animate, brevitate), sed composite. Iste regula etiam se applica pro -e final post -n, -l, e -r quando iste consonantes es le orthographia collateral pro -nn, -ll, e -rr; p.ex. peren, bel, mel, il, bizar (pro perenne, belle, melle, ille, bizarre). Nota: Le formas del tempore presente e imperative non es afficite per iste regula; pote, permite, etc. retene lor -e final.

§16

 

Le PUNCTUATION reflecte le rhythmo del phrase parlate e obedi nulle regulas absolute. Le signos del punctuation e lor valores general es le mesmes como in anglese. Expressiones interpolate e propositiones relative e conjunctional es demarcate per commas a minus que le rhythmo intendite permitte nulle pausa. In enumerationes de plus que duo parolas o contextos, le uso de e o o ante le ultime non elimina le comma.

 

Le homine que vos vide es mi patre.

Le homine, que se considera como le corona del creation, pare plus tosto facite de metallo blanc que de auro.

Le asino, le can, e le catto formava un pedestallo pro le gallo.

Es isto le canto del asino, del can, del catto, o del gallo?

Le Statos Unite, Anglaterra e su imperio, e Russia es tres del grande potentias.

Ille es, pro exprimer lo cortesemente, pauco intelligente.

§17

Le ARTICULO DEFINITE es le. Illo exhibi nulle accordo in forma con le substantivo sequente. Un preposition a o de precedente se combina con le articulo le in le formas al e del.

le patre
le matre
le infante
le patres
del patre al matre

le matre del infantes

§18

Le articulo definite es usate in toto como in anglese.

Io ama infantes.
Io ama le infantes.
Ubi pote io trovar flores?
Ubi pote io trovar le flores?

Le articulo definite non necessarimente debe esser omittite con titulos que precede nomines proprie, excepte in discurso directe. Illo non debe esser omittite con nomines abstracte que representa le classe integre, specie, etc.

le professor e le seniora Alicuno ...
Da me le libertate o le morte!
Io es felice de vider vos, doctor Alicuno.
Illa adora le homine e le animal.

§19

Le ARTICULO INDEFINITE es un. Como le articulo definite, illo non exhibi accordo in forma con le substantivo sequente. Illo es identic con le numeral un.

un patre
un matre
un infante
un vacca

§20

Le articulo indefinite es usate como in anglese.

§21

Le ARTICULO DEFINITE e le INDEFINITE ambes ha in commun con le adjectivos le possibilitate de uso pronominal. Vide §§38-41.

mi amico e le de mi fratre ...
mi fratre e un de mi amicos ...
Io parla duo linguas; un al domo, un altere al officina; le un es francese, le altere anglese.
Io parla duo linguas; le de mi familia e le de mi ambiente.

Quando usate como pronomines, le articulos pote prender le formas plural les e unes. Le secunde es sovente rendite in anglese como {some}.

le opiniones de mi patre e les de mi matre ...
Nostre amicos veni: les de mi fratre, un de mi soror, e unes del amicos de nostre parentes.

In uso pronominal le articulos es capabile de facer un distinction inter antecedentes masculin e feminin, le e la, uno e una, le quales ha in torno formas plural (les, las, unos, unas). Le distinction non ha necessitate de esser observate quando le contexto es clar sin illo.

Mi fratre e mi soror invita lor melior amicos; le de mi fratre ama la de mi soror.
Mi fratre e mi soror ha multe amicos. Uno de mi fratre ama una de mi soror.
mi amicos, unos de mi fratre, e las de mi soror ...

Nota que le articulo definite in uso pronominal ha le forma masculin le, le forma feminin la, con le vocales final characteristic (-e, -a) que appare de novo con certe pronomines (vide §§54, 58, 78) durante que le articulo indefinite in uso pronominal ha le distinction masculin-feminin uno-una con le vocales final (-o, -a) que es incontrate con substantivos (vide §24).

Le articulo definite ha un forma pronominal neutre lo, que occurre specialmente in le expression lo que. Su plural, rarmente requirite, es naturalmente los.

lo que io pensa ...
Io non sape lo que ille pensa.

§22

Como in anglese, le substantivos non pote esser identificate per un tracto constante e specific de lor formas. Le grande majoritate del substantivos fini in un del vocales -a, -o, -e, o le consonantes -l, -n, -r. Sed iste terminationes occurre etiam con altere vocabulos. Il ha, de novo como in anglese, un numero de suffixos que occurre solmente con substantivos. Ultra isto le substantivos es recognoscite per le function que illos representa in un phrase.

§23

Il ha nulle GENERE GRAMMATIC. Le terminationes del substantivos ha nulle valores grammatic e pote esser considerate accidental.

tabula, pagina, ...
homine, tempore, libertate, aere, ...
uso, fructo, ...
uxor, ...
fun, galon, generation, ...
gas, ...
roc, ...

§24

Quando le termination -o occurre – e illo occurre frequentemente – in un parola que designa un esser MASCULIN, le correspondente FEMININ pote esser representate per le mesme parola con le termination substituite per -a. Le regula etiam functiona in ordine reverse.

Parola original (IED)

Sexo opposite precisate

 

 

masculin (...o)

feminin (...a)

asino

asina

missionario

missionaria

americano

americana

 

 

feminin (...a)

masculin (...o)

oca

oco

ciconia

ciconio

Nota: Le inferentia que un parola como 'musca' permitte le uso del forma masculin 'musco' es si justificate e etiam tanto incongrue como le suggestion que le anglese pote formar le parola {he-fly}. Concernente le formation del substantivos feminin per le suffixos -essa e -trice, vide §§138, 152.

§25

Le PLURAL es formate per le addition de -s o – post un consonante – de -es. Un -c final cambia ante -es a -ch; p.ex.

singular

plural (...s)

tabula

tabulas

pagina

paginas

homine

homines

aere

aeres

tempore

tempores

libertate

libertates

uso

usos

fructo

fructos

singular

plural (...es)

uxor

uxores

fun

funes

galon

galones

generation

generationes

gas

gases

singular

plural (...hes)

roc

roches


Plurales irregular occurre solmente in "vocabulos hospite" le quales ha retenite lor identitate estranier.

singular

plural

le test

le tests [Anglese]

le lied

le lieder [Germano]

le addendum

le addenda [Neo-latino]

 

le Abruzzi [Italiano]

   

Vocabulos docte que termina in -is forma lor plural como si le singular habeva un -e final:

singular

plural

genesis (o genese)

geneses

hepatitis

hepatites

   

Compositos singular con secunde elementos in plural non ha plurales distincte.

singular

plural

un guardacostas

duo guardacostas

un rumpenuces

duo rumpenuces

un paracolpos

duo paracolpos

§26

Il non ha FORMAS DE CASO. Le functiones del dativo e genitivo in altere linguas es representate per prepositiones.

a Deo ...
Ille invia flores a su matre.
Nos paga taxas al governamento.
de Deo ...
Illa recipe le flores de su filio.
le debitas del governamento ...

§27

Pro le formation de substantivos como etiam de derivatos de illos, vide §§138, 139, 140, 141, 152, 154.

§28

Le modo in que le substantivos es usate in le phrase non differe considerabilemente del normas anglese. Nota, totevia, que le uso quasi illimitate de SUBSTANTIVOS CON FUNCTIONES ADJECTIVE es un tracto anglese que Interlingua non possede.

tempore hibernal, tempore de hiberno: winter weather
laboratorio de recerca: research laboratory
mantello de autumno, mantello pro autumno: fall coat
guarda de nocte: night watchman
bottilia de lacte, bottilia a lacte: milk bottle
canto de nocte, canto nocturne: night song

§29

NOMINES PROPRIE que functiona in anglese como adjectivos – como p.ex. in {Diesel engine}, {Geigercounter}, etc. – remane nomines proprie non-modificate in le Interlingua e es precedite per le substantivo que illos qualifica. Le patrono usate es le mesme que es sequite in anglese in le caso del titulos: {Doctor Diesel}, {Professor Diesel}, {motor Diesel}, etc. Le nomines proprie non prende le -s plural.

singular

plural

contator Geiger

contatores Geiger

motor Diesel

motores Diesel

strato Heaviside

stratos Heaviside

radio Röntgen

radios Röntgen

§30

Il ha un uso multo libere del APPOSITION de que un del elementos sovente corresponde a un substantivo anglese con functiones adjective.

foresta virgine: virgin forest
arbore nano: dwarf tree
wagon restaurante: dining car
nave domo: house boat
homine machina: human machine

Le uso de apposition es multo frequente con substantivos de agentes e de alteres similar le quales assi deveni indistinguibile de adjectivos.

mi amico mazdaista: my Mazdaist friend
apparato generator: generating device
uxor puera: child wife

In le plural le appositivo pote prender un -s. Sin illo le appositivo es plus clarmente adjectival. On poterea dicer:

uxor puera → uxores pueras,
sed
apparato generator → apparatos generator,
foresta virgine → forestas virgine,

etc.

Quando le appositivo ha formas distincte pro masculin e feminin, lor uso es governate per le facto de sexo.

mi amico cantator e mi amica cantatrice:
  
my singer friend (m) and my singer friend (f)

§31

Adjectivos fini in un vocal o un consonante. Le prime gruppo fini quasi sin exception in -e, e le secunde in un del consonantes -l, -n, -r, -c. Considerante que altere parolas pote haber le mesme desinentias, istos non identifica adjectivos, le quales pote esser recognoscite per le function que illos exeque in un phrase o alicun vices per un suffixo le qual per hasardo occurre con nulle altere parte del discurso.

delicate, parve, ...
equal, ...
american, dan, ...

 

par, ...
cyclic, ...
blau, ...

§32

Il ha nulle INFLEXION o ACCORDO adjectival.

Le parve femina es belle.
(Le) Parve feminas es belle.
(Le) Parve homines es belle.
Le parve libro es belle.

§33

Adjectivos placiate immediatemente presso un substantivo pote PRECEDER o SEQUER lo. Le secunde position es le plus frequente e ergo normal. Adjectivos que precede un substantivo tende a suggerer que lo que illos exprime es un tracto essential del concepto substantive e non mermente un tracto que distingue le representante presente del concepto substantive ab alteres.

le lingua international e le linguas national ...
Su integre vita esseva ric in viages longe e breve
.

Adjectivos longe debe rarmente esser permittite de preceder un substantivo. Adjectivos breve como bon, alte, parve, grande, belle, breve, longe, etc., pote preceder pro le sol objectivo del rhythmo o a causa de preferentia personal. Le duo positiones possibile del adjectivo nunquam pote exprimer duo significationes distincte.

Adjectivos numeral (cardinal como etiam ordinal) precede le substantivo le qual illos qualifica.

§34

Grados de COMPARATION es exprimite per le adverbios plus e minus.

adjectivo

comparativo

superlativo

bon

plus bon

le plus bon

bon

minus bon

le minus bon

interessante

plus interessante

le plus interessante

interessante

minus interessante

le minus interessante

In casos quando le comparativo es precedite per le articulo definite, illo coincide con le superlativo. Le exemplos infra (§35) monstra que isto involve nulle confusion.

§35

Comparation de equalitate es exprimite per tanto ... como, o si ... como. Le particula post le comparativo es que.

Le formas de comparativo e superlativo que seque le substantivo repete le articulo definite precedente – in caso que il ha un tal.

Un homine es tanto bon como un altere e frequentemente etiam un grande portion plus bon.
Iste historia es le minus interessante que io ha legite.
Iste historia es le minus interessante del duo.
Del duo summas paga le plus parve.
Chesterlucks es plus blande.
Le presidente del committee ajorna omne le questiones le plus urgente.
Illa ha le plus dulce temperamento e le ideas le plus naive.

§36

Le idea del si-nominate SUPERLATIVO ABSOLUTE pote esser exprimite como in anglese per constructiones varie:

le plus interessante,
multo interessante,
extrememente interessante,
terribilemente interessante,

etc.

Un medio usate specificamente pro le intentos del superlativo absolute es le suffixo -issime.

Su replica esseva un "non" multo emphatic.
Su replica esseva un emphatichissime "non."
Ille parla in un maniera terribilemente interessante.

§37

Le particulas plus e minus, que es usate pro exprimer grados de comparation, mesme es exemplos de adverbios que admitte nulle formas regular de comparation (vide §44 infra), sed a vices in se pote exprimer un "grado comparative." Similarmente, il ha in le vocabulario de Interlingua alicun adjectivos que on pote reguardar como synonymos irregular de certe formas comparative e superlative.

adjectivo

comparativo

superlativo

parve

plus parve

le plus parve

 

minor

le minor

   

minime

magne

plus magne

le plus magne

 

major

le major

   

maxime

bon

plus bon

le plus bon

 

melior

le melior

   

optime

mal

plus mal

le plus mal

 

pejor

le pejor

   

pessime

§38

In theoria, CATA ADJECTIVO POTE SERVIR COMO UN PRONOMINE. Le substantivo que illo representa es sia alicuno exprimite in le passage precedente, sia un notion plus o minus definite in le mente del parlator.

Le puero ha un conilio mascule e duo conilias. Le mascule pare assatis grasse pro esser mangiate.
A causa de su eterne mal humor nos le appella "le acre."

In le prime exemplo, 'le mascule' representa 'le conilio mascule'; in le secunde exemplo, 'le acre' suggere un esser human masculin sed non un substantivo specific como homine, puero, maestro, etc. In le casos del secunde sorta, il pote esser preferibile parlar de "adjectivos usate como substantivos," o "adjectivos substantivate" plus tosto que de "adjectivos usate como pronomines." Le adjectivos usate como substantivos include etiam abstractiones del sorta 'le bon', 'le ver', 'le belle' in le senso de bonitate, veritate, beltate.

§39

Adjectivos usate como pronomines o substantivos se comporta grammaticamente como substantivos ordinari e pote esser pluralisate.

Le puero ha quatro conilios, duo mascules e duo feminines.
A causa de lor eterne mal humor nos les appella "le acres."

§40

Numerose adjectivos listate in le Interlingua-English Dictionary corresponde a entratas substantive parallel.

adjectivo

substantivo

bon

bono

auguste

augusto; Augusto; Augusta

characteristic

characteristica

chromatic

chromatica

indonesian

indonesiano

natural

natural

provincial

provincial

technic

technico; technica

automobile

automobile

ambiente

ambiente

alte

alto

belligerente

belligerente

comestibile

comestibiles

combustibile

combustibile

composite

composito

Le possibilitate de assi cambiar adjectivos in substantivos es limitate per nihil altere que senso commun. Si non alteremente crystallisate per le usage, un adjectivo usate como un substantivo de plen status (non simplemente como un pronomine pro un substantivo mentionate previemente) exprime sia le notion abstracte del qualitate representate per le adjectivo – p.ex. le bon, le belle, le sublime – sia un cosa o persona characterisate per lo que le adjectivo exprime – p.ex. le car, le amate, le previe, le ferite. Quando illos exprime un qualitate abstracte e quando illos representa un esser masculin, le adjectivos cambiate a substantivos o assume le desinentia vocal -o, o remane inalterate. Quando illos representa esseres feminin, illos assume le desinentia -a, o remane inalterate.

Le cambio al desinentias vocal -o e -a sub le conditiones exprimite es le norma. Le adjectivos que non seque ille norma es listate in §41 infra. Il debe esser notate, totevia,

(a) que le lista es exhaustive e assi include un bon numero de adjectivos pro le quales le distinction de masculin e feminin ha nulle significantia practic, e

(b) que le lista es un "lista del purista" assi que le uso erronee del desinentias -o e -a con su objectos non pote esser considerate un cosa seriose.

§41

Adjectivos que non pote, quando usate como substantivos, assumer formas distincte in -o e -a ben que illos es capace de, si le senso lo permitte, assumer le desinentia plural include le sequentes:

(a) omne adjectivos que fini in -ce e -u; p.ex.

rapace, precoce, dulce, ...
hindu, manchu, blau, ...

etc.;

(b) omne adjectivos cuje thema apparente es sequite per -ese/-ense, -il/-ile, -ior, -nte, si o non iste desinentias es clarmente recognoscite como suffixos; p.ex.

francese, ...
futile, ...
junior, ...
consciente, clemente, ...

etc.;

(c) omne adjectivos que fini in le suffixos -al, -ar, -bile, -oide, -plice; p.ex.

natural, ...
linear, ...
amabile, ...
negroide, ...
duplice, ...

etc.;

(d) le adjectivos:

celibe,
grande, prode, verde,
folle, molle,
juvene, omne, solemne,
alacre, celebre, celere, mediocre, memore, plure, pubere, ubere, vetere,
necesse,
agreste, forte, quite, triste,
tenue,
breve, grave, leve, suave,
cruel, fidel, qual, tal,
minor, par

(e) omne adjectivos derivate de illos listate supra per prefixos; p.ex.

supernatural, infidel, ...
etc.;

(f) le adjectivos del nomines geographic e racial:

caribe,
ethiope,
ligure, macedone, saxone,
mongol,
moslem,
<nomade,
turcoman;</nomade,

(g) adjectivos grammatic indeclinabile como cata, que, e combinationes con -cunque;

(h) certe adjectivos derivate per un elemento prefixate sed sin un suffixo (vide §164) del substantivos sequente:

substantivo

adjectivo

anno

p.ex. bienne, trienne

caput

p.ex. bicipite, precipite

color

p.ex. incolor, tricolor

corde

p.ex. concorde, discorde

corno

p.ex. bicorne, unicorne

cuspide

p.ex. bicuspide, multicuspide

fin

p.ex. affin, confin

flor

p.ex. multiflor, uniflor

forma

p.ex. multiforme, uniforme

lingua

p.ex. bilingue, crassilingue

remo

p.ex. bireme, trireme

(i) le adjectivos sequente que representa le mesme typo como illos listate sub (h) sed le quales es formationes isolate o non pote esser facilemente recognoscite in lor composition:

enorme, exsangue, illustre, imbecille,
indemne, inerte, infame, inope, insigne,
insomne, semi-somne,
isoscele, macroscele,
multicaule, myope, participe,
commun, immun, impun.

§42

Concernente le formation de adjectivos e etiam del derivatos de illos, vide §§139, 140, 141, 142, 45-47, 152-153.

§43

Como in anglese il ha adverbios primari e derivate, e etiam expressiones adverbial.

§44

Le ADVERBIOS PRIMARI es entratas in le dictionario e require nulle remarcas grammatic. Exemplos es: nunc, minus, plus, hic, ibi, aliquanto, semper, etc.

§45

Le DERIVATION regular DE ADVERBIOS ab adjectivos utilisa le suffixo -mente appendite al forma complete del adjectivo. Post un -c final le vocal -a es insertate.

adjectivo

adverbio (...mente)

natural

naturalmente

evidente

evidentemente

remarcabile

remarcabilemente

auxiliar

auxiliarmente

clar

clarmente

vorace

voracemente

   

adjectivo

adverbio (...amente)

photographic

photographicamente

austriac

austriacamente

§46

In un serie de adverbios derivate, le suffixo -mente pote esser usate con le ultime adverbio solmente.

adjectivos

adverbios (...mente)

clar e franc

clar- e francamente

voluntari e frequente

voluntari- e frequentemente

§47

Un certe numero de adverbios listate in le Dictionario appare esser derivate irregularmente del adjectivos correspondente. Exemplos es:

adjectivo

adverbio

bon

ben

melior

melio

pejor

pejo

mal

mal

Formationes de iste typo debe esser acceptate como adverbios primari que non pote servir como modellos pro derivatos adverbial additional. Le duo gruppos singule le plus numerose de iste typo es illos con le desinentia -e (dunque adverbios non distinguibile in forma del adjectivos correspondente), e illos con le desinentia -o.

(a)

adjectivo (...e)

adverbio (...e)

 

bastante

bastante

 

forte

forte

 

longe

longe

 

tarde

tarde

 

 

 

(b)

adjectivo (...e)

adverbio (...o)

 

certe

certo

 

expresse

expresso

 

juste

justo

 

mesme

mesmo

 

multe

multo

 

preste

presto

 

quante

quanto

 

subite

subito

 

tante

tanto

 

tote

toto

Omne adjectivos in -issime permitte le formation de adverbios in -o, como

bellissime – bellissimo.

Le desinentia -issimo pote esser usate in le derivation de adverbios ab adverbios, como

ben – benissimo.

Pro le ordinales adverbial primo, secundo, tertio, etc., vide §130 infra.

Nota: In uso absolute (i.e. in exclamationes e similes), adverbios in -o pote esser derivate de omne adjectivos con le possibile substantivationes (-o, -a). Vide §§40-41 supra.

Vos crede illo? – Claro!
Exacto, illo es mi opinion!

§48

Numerose EXPRESSIONES ADVERBIAL es unitates crystallisate e appare in iste forma in le Dictionario:

in summa,
de novo,
de tempore in tempore,

etc.

Le uso de omne sortas de formulationes con functiones adverbial es naturalmente illimitate como in anglese. Le expressiones 'a tres horas', 'con mi parve soror', e 'a presso del dentista' ha functiones adverbial in le phrase

A tres horas io ha un incontro con mi parve soror a presso del dentista.

Nota que il ha equalmente nulle differentia inter anglese e Interlingua in le uso adverbial de substantivos absolute que exprime distantia e duration de tempore.

Io irea a pede un millia pro un pipata de tabaco.
Que ille attende un minuta.

E de plus,

Su spada tirate, ille se precipitava in le cocina.
(Con) Lacrimas in su oculos, illa me relatava su triste historia.

§49

Nulle adverbio de derivation irregular exclude le possibilitate de un synonymo regular.

ben, o bonmente;
melio, o plus ben, o plus bonmente;
primo, o primemente

§50

Le COMPARATION DE ADVERBIOS non differe del comparation de adjectivos. Vide §§34-37 supra.

interessantemente
minus interessantemente
le minus interessantemente

interessantemente
plus interessantemente
le plus interessantemente

Illa scribe plus interessantemente que ille, sed illa parla minus interessantemente.

Iste chocolate es attractivissimemente impacchettate.

§51

Le FUNCTIONES DEL ADVERBIO non differe del usage anglese. Nota que adjectivos e in Interlingua e in anglese assume a vices functiones que induce multe grammaticos a conciper los como adverbios irregular. Il pare plus simple appellar los adjectivos e tractar los assi.

Le rivo curre murmurante per le foresta.
Le sol brilla clar e belle.
Post le tertie cocktail ille vide duple.
Il debe esser possibile exprimer illo plus breve.

Illes qui dice in anglese, "The brook runs babblingly through the forest," etc., pote naturalmente usar 'murmurantemente' , etc. in Interlingua. De plus le adverbio in -o o -e pote esser usate hic.

§52

Le POSITION DEL ADVERBIOS coincide in principio con le usage anglese. Le adverbio normalmente precede lo que illo modifica. Illo es marcate per le position initial o final in le phrase, o per commas, quando illo modifica le enunciation integre.

Ille es extrememente felice.
Quando le tempesta arrivava, illes esseva felicemente reunite circa le foco.
Felicemente illes esseva al domo quando le tempesta arrivava.
Etiam tu!

§53

Quando un adverbio (specialmente non) e un pronomine (que non es le subjecto) ambes tenta approximar se a un verbo, le pronomine vince.

Io non lo crede.
Ille non me lo dice.
Io non pote supportar su perfumo.
Io non pote visitar le.
Io pote non visitar le.

Nota: Contrari al usage anglese, le adverbio 'non' precede le verbo que illo modifica.

 

 

Interlingua 2

 

 

 

 

Komentáře

Přidat komentář

Přehled komentářů

Zatím nebyl vložen žádný komentář